Willem Tjerkstra’s thússide

Archive for the Religy category

admin

Lânskip en religy

Religy
PDF Print E-mail
Image

Wa’t ‘De Oerpolder’ lêzen hat, it prachtige boek fan Hylke Speerstra oer It Heidenskip yn de njoggentjinde ieu, wit dat it lânskip fan greide en wetter dêr in belangrike rol yn spilet. It wurdt yn relaasje ta de minsken sa beskreaun dat it suver in religieuze lading kriget. Mei oare wurden: de natuer wurdt optild nei in hichte dêr’t sy ferbining kriget mei de boppenatuer.

Image

Twa foarbylden:
As begjin febrewaris 1825 it waar him striemin oansjen lit, stiet skipper Wiebe fan de ‘Hoop doet leven’ mei boer Melle de Vries op ‘e hektsjalk, wylst se sjogge nei de sulvereftige stripe boppe de westerkym, dy’t neffens de skipper net oars wêze kin as de wjerskyn fan de skomjende seegong en dan seit er: “Wat wy sjogge is de azem fan de stoarm; wat jo en ik waarnimme, Melle de Vries, is de grime fan de see.”
Dyselde nacht wurdt it needwaar en streamt it gea fan It Heidenskip derûnder.

Image

It twadde foarfal spile him sawat fjirtich jier letter ôf, yn desimber 1864. Sible Teakes Westendorp en Margaretha Klazes Hettinga bebuorken doe de pleats ‘Grut Welgelegen’. De frou lei yn it kreambêd, mar it like as soe de befalling mem en bern beide meislepe nei it grêf. Hoewol’t in sniestoarm oer de pleats raasde en it gea ien wite woestyn wie, moast der yn alle gefallen wijwetter komme om it bern te dopen foar’t it stoar. Lytsfaam Tine Flapper wist wol rie en gie op ‘en paad nei de Helpleats, want boer De Jong naam alle jierren in krûk wijwetter mei út ‘e roomske tsjerke fan Warkum. Tine kaam lykwols net fierder as de pleats ‘Lyts Welgelegen’, dêr’t se in stik iis út ‘e reinwettersbak bewuolle yn har skelk. Dat iis waard yn dy godferlitten oarde fan It Heidenskip it wijwetter foar de doop fan it lytse famke Westendorp.

In lânskip ûnder wetter en ûnder de snie yn relaasje ta it faaie libben fan minsken. Lânskip en religy.

Om’t ik takom wike snein it foarrjocht ha om foar te gean yn de menniste gemeente fan Drylts, ha ‘k it lêsroaster fan de ‘Eerste Dag’ der ek efkes by helle: Sacharja 14 en Lukas 21.
Yn beide haadstikken is sprake fan in lânskip, fan in religieus lânskip.
Sacharja lit Jeruzalem sjen mei de Oliveberch, dy’t oan de ein fan de âlde tiid spjalte sil..rivieren mei libben wetter nisteendorp.me om it bern foar de dea te sopen.
Lukas skôget lykas skipper Wiebe fan It Heidenskip de loft en de see: sinne, moanne en stjerren binne út har omrin wei en doarmje troch it hielal, de see skommet en bolderet.

En it inerlike lânskip fan de minsken? Hoe belibben sy (kommende) rampen?
Dat inerlike lânskip wie by de wettersneed fan 1825 in gaos.
By Sible Westendorp in swiermoedich hert fol fertwifeling yn dy lêste dagen fan 1864.
By Sacharja in wanhopich flechtsjend folk.
En by Lukas bestjerre de minsken it fan eangst en spanning.

Mar…
by Sacharja sille rivieren mei libben wetter út Jeruzalem streame;
by Lukas sil troch de wolken it ljocht fan de Minskesoan brekke.
En yn It Heidenskip?
Dêr bloeide nei de stoarmramp fan 1825 en de strange winter fan 1864 de maitiid wer op.

Image

Sokke religieuze lânskippen jouwe sicht op it lânskip fan de takomst. Boppedat kin, wa’t der each foar hat, sa’n religieus lânskip it inerlike lânskip fan de minske yn bloei sette.
Mei tank oan de Minskesoan en ek… oan Hylke Speerstra.

admin

Bernewei-tsjinst

Religy
PDF Print E-mail
Tsjinst op 24 septimber 2006 yn Itens

Image

1. Tarissing

Wy binne fan ‘e moarn op wei gien,
oer asfalt en oer stiennen,
nei dizze tsjerke om de ivige wei
te belibjen fan hjoed nei hjoed nei hjoed,
lykas in bern troch it libben rint.

Us help dêrby komt fan de Hear,
dy’t himel en ierde skepen hat,
dy’t trou is oan syn skepping
en dy’t stiet foar it wurk
dat Hy op Him nommen hat.

2. Sjonge
Psalm 139: 1, 2 en 7

3. Lêze
Psalm 139, 13-18, 23-24

4. Sjonge
Psalm 139: 9, 14

5. It gean fan de wei

a.         Hoe wie de reis hjirhinne?
Hast ûnderweis noch wat belibbe?
Of wie de reis sa as altyd?
It eintsje rinnen lykas op in oare snein… de fuotten bringe my der wol.
De foet op it gaspedaal… en it ferstân op ûneindich.

b.        En de libbenswei… noch altyd de muoite wurdich?
Of is de muoite sadanich datst der altyd wurch fan bist?
En datst gjin sicht mear op it libben hast, fan hjoed nei hjoed nei hjoed.
Giet it net om dat eachweid?
It eachweid fan God, fan in bern…
Sa’t in bern nei de dingen om him hinne sjocht,
want de takomst is fan hjoed nei hjoed nei hjoed,
de ivichheid fan it no, want no bart it!
De takomst is gjin dream, mar it plantsjen fan in beam.

Image

6. Sjonge
Takomst is gjin dream

Net letter, net letter –
takomst is de dei fan hjoed.
Dreamen falle yn it wetter
as de no-tiid ús net stjoert.
Net letter, net letter –
dreamen falle yn it wetter.

Refrein
Takomst is gjin dream,
mar it plantsjen fan in beam.
Sûnder fuotten yn ‘e ierde
bliuwe dagen sûnder dieden.
Takomst is de koartste klap –
hjoed sette wy de earste stap.

Net heger, net heger –
slaan de earste stien net oer.
Mei it bouwurk klimt de steger
nei de maaibeam op ‘en doer.
Net heger, net heger –
mei it bouwurk klimt de steger.

Refrein

Net fierder, net fierder –
rin net op ‘e tiid foarút.
Siedzje moat de iere siedder,
foar’t it nije lân ûntsprút.
Net fierder, net fierder –
siedzje moat de iere siedder.

Refrein

7. Gebed

Heit yn de himel, hjir binne wy dan,
folwoeksen minsken
dy’t it de muoite wurdich fûnen
om fan ‘e moarn nei de tsjerke yn Itens te gean.
Is it wier dat neat oan Jo foarby giet?
Watfoar byld moatte wy dan fan Jo ha
om te leauwen dat neat foar jo each ferburgen bliuwt?
Is it wol sa dat jo eachweid sa fier rikt
dat neat foar Jo ûnwis is?
In soarte fan Grutte Broer dy’t ús op ‘e fingers sjocht.
Wy bidde: leaver dat net, God,
want as wy earlik binne, ha wy gjin ferlet
fan in god-Balkenende of in god-Bush.
Wêr’t wy net sûnder kinne, is in God de Heit
of God de Mem, dy’t lykas ierdske âlders har bern,
ús it fertrouwen jout om as it nedich is
ûnbegeanbere wegen troch it libben te gean.
Lykas jo Soan Jezus, ús wiere Grutte Broer.
Amen

8. Lêze
Markus 9, 30-37

9. Sjonge
As in bern yn ‘e wrâld

Wa is yn Gods Keninkryk
wichtich as gjin oar te neamen?
Hy dy’t oan in bern gelyk
yn ‘e romte fan syn dreamen
him fernuvert oer de dingen
ûnder wurden net te bringen.

Refrein
Iepen eagen, iepen earen,
en in see fan tiid te gean
om by alles stil te stean,
noait te grut en noait te âld
om ferwûndering te learen:
as in bern yn ‘e wrâld.

Dy’t net oan de dagen tilt
sil yn frijheid ûnderfine
grutter as te keap foar jild,
dat it each sa faak ferbline.
Sjoch de rykdom om dy hinne,
sa’t de lytse bern noch kinne.

Refrein

Kom net oan it each fan bern,
straf se net mei gâns ferdwazing.
Lit se om har hinne sjen,
fol ûnthjit en fol ferbazing.
’t Heimnis fan ús djipste wêzen
is op har gesicht te lêzen.

Refrein

Image

10. Ferkundiging

Wa’t it prachtige boek ‘De Oerpolder’ fan Hylke Speerstra lêzen hat, dat oer It Heidenskip fan de njoggentjinde ieu giet, is grif Tine Flapper tsjinkommen. Sy wie lytsfaam, eins noch mar in bern, by boer Sible Westendorp en Margaretha Hettinga op ‘e pleats ‘Grut Welgelegen’, no oan de Ursuladyk.

Image

Yn de winter fan 1864 mei it iis dik yn de marren en puollen en mei fûle sniestoarmen lei de boerinne yn it kreambêd en it like net bêst. It bern woe mar net komme en it libben fan de mem stie faai. Grutfeint Meindert wie troch de boer mei hynder en slide nei Warkum stjoerd om dokter en pastoar, mar kaam allinnich en snieblyn werom. Yn alle gefallen moast der wijwetter komme foar in needdoop fan it bern. Tine Flapper wist dat boer Herre Hylkes de Jong fan de Helpleats alle jierren mei de peaskedagen in krûkfol wijd wetter fan de misse út Warkum meinaam. Dat dêr soe Tine dan wol hinne. Doe’t se har dik ynpakte foar de swiere reis, skamme grutfeint Meindert him, dat hy soe mei.
De hiele wrâld wie wyt fan de wiskjende snie, de sleatten leine fol en de lânpaden wiene net mear te sjen. Doe’t se noch net iens healwei wiene, gong Meindert, dy’t op ‘e nij snieblyn wurden wie, werom, mar Tine sette troch. Se seach in ljochtsje en wist, dat moast de pleats ‘Lyts Welgelegen’ wêze fan de widdo fan Ulke Dykstra silger. Se wie har derfan bewust dat se de Helpleats net helje soe, dat… Om it lange ferhaal koart te meitsjen, Tine kaam werom mei in stik iis út ‘e reinwettersbak fan ‘Lyts Welgelegen’, dat teie soe ta wetter, wijd troch har folhâlden op de ûnbegeanbere paden yn It Heidenskip.

Image

No is it net myn bedoeling om yn it ferfolch fan de ferkundiging in bepaald byld fan Jezus de Soan en God de Heit op te roppen as sieten se beide yn in maklike stoel troch de wolkefinsters nei de ierde te sjen. Want dat godsbyld is tefolle út it minsklike wei tocht. Wol is it de bedoeling om yn it folgjende petear tusken God en Jezus de tekst yn Markus opljochtsje te litten. Want wy meie der fanút gean dat der kommunikaasje tusken de Heit en de Soan west hat en noch is. Troch gebed, mar wa wit miskien ek wol streekrjocht oer de tastân op ierde yn 1864 en 2006.

Doe’t Jezus Tine Flapper dêr yn de wite wyldernis fan it Heidenskipster gea mei it brok iis bewuolle yn de skelk rinnen seach, glimke er.
“Is der wer wat posityf bysûnders oer de ierde te melden?” frege God.
“Sa hie ‘k it no krekt bedoeld,” antwurde Jezus, “de lytsfaam fan ‘Grut Welgelegen’, in bern noch, is dwaande mei in hillige opdracht op ûnbegeanbere paden.”
“Dat klinkt yndie bysûnder,” sei God, “do bedoelst dat stik iis út ‘e reinwettersbak fan Ulke Dijkstra.”
“Troch it op ‘en paad gean yn de sniestoarm, wat foar har in lijenswei is, hat se it better begrepen as myn dissipelen eartiids.”
“Dyn dissipelen,” sei de Heit, “dêr hast it faker oer hân, it hat dy wol heech sitten.”
“Ik woe harren yndie op ‘e hichte bringe fan de wei dy’t ik gean soe: nei Jeruzalem ta wie noch in paad, mar dêrnei moast ik it eigen paad gean, myn ûnbegeanber lykjende wei… mar dêr ha wy it folle faker oer hân…”
“In krusiale wei,” sei de Heit earnstich, “troch dy begeanber makke foar de minskheid.”
“Hoewol…,” wifele Jezus, “ik bedoel dat elk minske syn eigen krús draacht en… yn prinsipe sil elkenien de eigen wei yn it libben fine moatte, mar…”
“Sil ik de sin mar ôfmeitsje? “frege God en daliks gie er fierder: “Mar Jezus fan Nazareth, minskesoan fan Marije en Joazef, hat oan Tine Flapper de wei troch it poallânskip fan It Heidenskip wiisd, wat fan gefolgen hie dat it iis út de reinwettersbak fan Ulke Dijkstra wijd wetter waard.”
Jezus glimke en prate fierder oer Galilea as belibbe er de reis troch dat gebiet op ‘e nij: “Nei’t ik de dissipelen besocht hie út te lizzen hoe’t myn wei fierder rinne soe, rûnen se foar my út. Guon seagen earst noch oer it skouder as woene se der wis fan wêze dat ik op dat stuit bûten harren rûnte foel. Doe giene se de foar harren bekende wei, letterlik en figuerlik. Se koene it paad yn Galilea wol dreamend fine. En figuerlik… harren libbenswei? Ik seach har drok meneuveljen en wist dat it om in prestiizjekwestje gie. Petrus, Jehannes en Jacobus hiene mei west de berch op en it fisioen fan Mozes en Elia belibbe. Jawis, it koe net misse, dêr hiene se it oer en miskien stiene se harren der wol op foar. Teminsten no’t se wisten dat de oaren net by steat west hiene in jonge te befrijen fan in kweageast…”
“Neat minskliks wie dyn dissipelen frjemd,” sei God.
Jezus skodholle: “It hie harren eigen wêze moatten de ûnbegeanber lykjende wei te gean fan de minste te wêzen. Want it wie sa! Doe’t wy yn Kapernaüm wiene, yn it hûs fan Petrus, kaam it hege wurd derút. It gie om de heechste, de belangrykste, de premier fan Galilea om it samar ris te sizzen.”
“Nei it mislearjen fan dyn les oer lijen en opstanning moasto harren de twadde les jaan,” sei de Heit.
“Om earlik te wêzen wie ‘k der op dat stuit mei oan, mar doe seach ik him yn de doariepening stean, it jonkje mei in snotbongel ûnder de noas. Safolle minsken yn ien hûs hie him nijsgjirrich makke. En ynienen wist ik it, net in omhaal fan wurden, mar de libbene werklikheid of… ja, dat is better… de libbene wierheid. Ik lei de earm om syn skouders, helle him oan en sei inkeld: ‘Wa’t om My sa’n bern opnimt, dy nimt My op. En dy’t My opnimt, nimt My net op, mar Him dy’t My stjoerd hat.”
God knikte glimkjend en frege: “En doe?”
“It wie stil en bleau stil. Allinnich lytse Jefta snúfde trije kear en huppele de doar út.”
Doe sei God: “Tine Flapper, Jefta, de Soan en de Heit…”
“Miskien is dat rychje noch net kompleet,” woe Jezus ha, “heit en mem, Tine Flapper, Jefta, de Soan en de Heit.”
De Heit seach de Soan freegjend oan.
“Is it net sa dat âlders derfoar soargje dat bern frij en ûnbefongen yn de wrâld stean en gean kinne? Ik ha it sels ûnderfûn by myn ierdske heit en mem yn Nazareth. It hûs en it timmerwurkplak wiene in feilige taflecht. Ik koe as jonge altyd op myn âlders weromfalle. En letter…”
Jezus draaide it gesicht nei de Heit. Se begriepen elkoar sûnder wurden, mar dochs woe de Soan it sein ha: “Letter yn de Jordaan, nei’t Jehannes my ûnderdompele hie, krige ik de Geast en fielde my roppen…”
De Heit knikte: “Wat soe ik doe ek oars sein hawwe kinne as datsto myn leave Soan wiest, dy’t altyd op my weromfalle koe. In feilige taflecht, om dyn eigen wurden te brûken, foar dy en foar elkenien dy’t in bern as Tine Flapper en Jefta opnimt. Mar om noch efkes op Jefta werom te kommen, hast him letter noch sjoen? Ik bedoel… syn wei troch it libben.”

Image

“Nei’t er huppeljend it hûs útrûn, like alle libben wei te stjerren. Sels Petrus seach nei syn teannen en wist net wat er sizze moast. Doe bin ik wer út harren rûnte rûn, lykas earder, doe’t wy ûnderweis wiene. Mar der wie in grut ferskil. Diskear hiene se de les begrepen…”
“Goed,” sei God, “mar ik frege hoe’t it fierder mei Jefta gie.”
“Ik seach him yn de rûnte mei oare bern… se boarten heit en memke en Jefta wie de heit… it like as wied er al wer fergetten wat yn it hûs fan Petrus bard wie.”
“Dat is ivich libben,” sei God.
“Ivich libben… ik soe earder sizze dat bern sa libje dat se alle dagen wegen ynslaan dy’t se noch net earder gien binne.”
“Ivich libben dus,” hold God fol, “se libje fan hjoed nei hjoed nei hjoed, ferline en takomst pleagje har net, mar binne harmonysk yn harren hjoed opnommen. Is foar ús tûzen jier ek net as in dei?”
“Lit ús it earst ris by 142 hâlde,” sei Jezus.
“Humor?” frege God.
“En earnst tagelyk,” antwurde Jezus, “fan 1864 nei 24 septimber 2006 om goed 10.00 oere yn de tsjerke fan Itens.”
God glimke en song: “Wa is yn Gods keninkryk wichtich as gjin oar te neamen? It klonk goed, dat moat al sein wurde.”
Jezus knikte, loek oan de skouders en sei: “Mar de bern?”
“Dy binne der net,” sei God, “mar it is miskien net ferkeard, om it op syn Frysk te sizzen, dat se ús petear yn Itens ôfdraaid ha.”
“Amen,” sei Jezus.

Image

11. Oargelspul

12. Sjonge
Hjoed

Hoe sille wy hjoed fine
de wei foar ús te gean,
net bûn oan it ferline
en los fan in bestean
dat stroffelet oer de paden
fan hjoed de takomst yn,
de rêgen swier beladen,
foar ’t libben dôf en blyn.

Doch hjoed de eagen iepen
en skerpje ek it ear,
de geast dy’t leit te sliepen,
gun dy gjin slommer mear,
wol ek de rêgen rjochtsje,
smyt alle swierte ôf,
dan sil de wei opljochtsje
fan bern oan ’t libben trou.

It bern lit him net bine
oan tiden lang of koart,
de swierte fan ’t ferline
of wat noch komme moat,
it libbet op ‘e wegen
fan hjoed nei hjoed nei hjoed,
mei nei noch foar ferlegen,
it no is mear as goed.

Op wegen yn ús libben
leit no gjin stroffelstien,
wês oan de bern besibbe,
mei harren libjen ien
en komt it paad yn ’t tsjuster,
de ivichheid rint mei,
it ljocht komt net fan juster,
mar fan de nije dei.

13. Gebed
Us Heit

14. Kollekte

15. Sjonge
In spyltúch bin ik yn Gods hân

In spyltúch bin ik yn Gods hân
ik sjong fan fred’ en ljocht
en de deemoedigen yn ’t lân
bring ik in bliid berjocht.

De bûgden ûnder soarch en smert
sil romt’ en rykdom ha
ik sjong de brutsenen fan hert
wer freugd’ en útsjoch ta.

Ik spylje alle finz’nen foar
it âlde frijheidsliet
ik spylje foar de tichthûsdoar
salang’t dy iepen giet.

Ik sjong foar elke earme siel
dy’t yn it leed ferslacht
fan d’ alderearste sinnestriel
en ’t wiken fan de nacht.

Ik sjong, ik sjong foar rap en rút
yn dizze goud’ne moarn:
o minsken, strûp jim fodden út
en lûk de feestklean oan.

Ik sjong it wurd oer berch en dún
fan libben en behâld –
en moarn, dan romje wy it pún
en bouw’ in nije wrâld.

16. Seine

Elk giet no wer syn of har wegen,
begeanber en ûnbegeanber,
fan hjoed nei hjoed nei hjoed,
as de wei fan in bern;
mei Gods eachweid oer ús libben,
mei de leafde fan ús Grutte Broer Jezus
en mei de wyn fan de Geast yn de rêch.
Amen

Image


Archieven

Zoeken

  • Categorie

  • Datum